Begin mei stonden we weer stil bij de Tweede Wereldoorlog, door te herdenken en onze vrijheid te vieren. Begrippen die toch vrij abstract blijven, omdat ik niet anders dan leven in vrijheid gewend ben. 

In deze week zag ik de film Bankier van het verzet. Bij het zien van zo’n film krijg je toch een beetje het idee hoe het was om te leven in de oorlog. In deze film werd maar weer eens pijnlijk duidelijk dat het heel lastig was om te weten wie je kon vertrouwen. Zelfs de non die je kwam bezoeken in de gevangenis, kon aan de kant van de tegenstander staan. En dat maakt weer eens duidelijk hoe dapper de mensen in het verzet waren en hoe gevaarlijk hun activiteiten waren. 

Naar mate de oorlog vorderde, hoe belangrijker vrouwen waren in het verzet. Mannen liepen steeds meer gevaar op straat en vrouwen werden hierdoor steeds onmisbaarder in het verzet, zo ontdekte ik toen ik een artikel over vrouwen in de Tweede Wereldoorlog mocht schrijven voor het boek Kijk ons leven! Eén van de vrouwen met een grote rol in het verzet was Helena Kuipers-Rietberg. Helena stak veel tijd en energie in het vinden van schuiladressen voor Joden. In 1942 was zij mede-oprichter van de grootste verzetsorganisatie van ons land: de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO). Rietberg wordt de ‘moeder van de LO’ genoemd. 

Of wat dacht je van Henriëtte Pimentel, directrice van de crèche behorend bij de Hollandse Schouwburg in Amsterdam. Deze schouwburg was in 1941 door de Duitsers omgedoopt tot Joodse Schouwburg. Alleen Joden mochten er optreden en alleen Joden mochten naar voorstellingen kijken. Terwijl de bezoekers naar de schouwburg gingen, werden hun kinderen opgevangen in de tegenoverliggende crèche. Vanaf augustus 1942 moesten de Joden zich in de schouwburg melden voor deportatie. Rond oktober van datzelfde jaar werd de crèche op last van de Duitsers omgevormd tot een dag- en nachtdependance van de schouwburg. Voortaan moesten de kinderen van de Joden die opgesloten zaten in de schouwburg in de crèche wachten op hun deportatie. Samen met de beheerder van de schouwburg Walter Süskind en de Amsterdamse econoom Felix Halverstad, die ook in de schouwburg werkte, ontwikkelde Henriëtte Pimentel een werkwijze om de kinderen te laten ontsnappen. Na toestemming van de ouders en sabotage van de transportlijsten werden de kinderen op alle mogelijke manieren naar buiten gesmokkeld. Baby’s werden vervoerd in tassen en manden, oudere kinderen verdwenen nadat ze een wandeling maakten om een frisse neus te halen. Vier verzetsgroepen hielden zich bezig met het onderbrengen van de kinderen. De kinderen werden overgebracht naar Limburg, Drenthe en Friesland. Ook in de provincies speelden de vrouwen een belangrijke rol.

Slechts twee voorbeelden van vrouwen met lef. Vrouwen die inspireren om een licht te zijn voor anderen in een donkere periode.